معادله حسابداری
دارایی ها:
منابع اقتصادی متعلق به یک واحد اقتصادی که انتظار می رود در آینده منفعتی را برای واحد اقتصادی ایجاد نماید، دارایی گویند.
دارایی های واحد اقتصادی = حقوق مالی اشخاص نسبت به دارایی های واحد اقتصادی حقوق مالی اشخاص:
حقوق مالی اشخاص نسبت به دارایی های واحد اقتصادی شامل حقوق مالی مالک و حقوق مالی طلبکاران است.
بدهی:
حقوق مالی اشخاص غیر از مالک نسبت به دارایی های یک واحد اقتصادی را بدهی گویند.
سرمایه:
حق یا ادعای مالک یا مالکین نسبت به دارایی های یک واحد اقتصادی را، سرمایه گویند.
معادله حسابداری دارایی = بدهی + سرمایه
انواع دارایی ها:
1- نقد و بانک: از مهم ترین دارایی های واحد اقتصادی که برای خرید کالاها و پرداخت بدهی ها مورد استفاده قرار می گیرد.
2- حساب های دریافتنی: واحدهای اقتصادی در قبال ارایه یا فروش دارایی به طور نسیه، از دیگران طلبکار می شوند. این قبیل دارایی ها را حساب های دریافتنی گویند.
3- ملزومات: شامل کالاها و اجناسی است که در جریان فعالیت های واحد اقتصادی خریداری و به مصرف می رسد.
انواع بدهی ها:
1- حساب های پرداختی: این نوع بدهی در ازای خرید نسیه دارایی یا خدمات از دیگران ایجاد می شود.
2- وام پرداختی: این نوع بدهی در ازای دریافت وام از موسسات اعتباری نظیر بانکها ایجاد می شود.
اهمیت معادله حسابداری
حسابداران برای اینکه رویدادهای مالی مربوط به یک واحد اقتصادی را ثبت و سپس اطلاعات حسابداری را به طور مناسب گزارش کنند؛ باید:
1- رویدادهای مالی موثر بر واحد اقتصادی را شناسایی کنند.
2- میزان تاثیر هر رویداد مالی را بر اجزای معادله حسابداری ارزیابی و اندازه گیری نمایند.
مثال 1:
رویداد مالی زیر در تعمیرگاه تلویزیون ماهر طی دو ماهه ابتدای سال 1371 انجام شده است .آقای ماهر در فروردین ماه سال 1371 تصمیم به تاسیس تعمیرگاه تلویزیون گرفت. ابتدا اقدام به دریافت پروانه کسب کرده، سپس در 15 فروردین در بانک، حساب جاری را به نام تعمیرگاه ماهر افتتاح می کند و مبلغ 30000000 ریال به عنوان سرمایه تعمیرگاه به آن حساب واریز می نماد.
تجزیه و تحلیل:
با تاسیس تعمیرگاه تلویزیون ماهر، یک واحد اقتصادی که به آقای ماهر، تعلق دارد با شخصیت حسابداری مستقل از آقای ماهر ایجاد می شود و با افتتاح حساب جاری و واریز 30000000 ریال به این حساب، تعمیرگاه ماهر صاحب یک قلم دارایی به نام نقد و بانک می باشد.
ترازنامه:
صورتحسابی است که دارایی ها و بدهی ها و سرمایه ی مالک یک واحد اقتصادی را، در یک تاریخ معین نشان می دهد. معمولاً در تهیه تراز نامه باید به نکات زیر توجه کرد:
1- نوشتن عنوان: عنوان ترازنامه شامل موارد زیر است:
الف) نام واحد اقتصادی
ب) نام گزارش یا صورتحساب مالی
ج) تاریخ گزارش
2- واحد اندازه گیری:
واحد اندازه گیری رویدادهای مالی، پولی رایج هر کشور است.
3- طرفین ترازنامه:
در سمت راست ترازنامه دارایی ها و در سمت چپ بدهی ها و سرمایه مالک نوشته می شود.
4- ترتیب نوشتن دارایی ها:
در ترازنامه دارایی ها به ترتیب قابلیت تبدیل به نقد نوشته می شوند.
5- ترتیب نوشتن بدهی ها:
بدهی های مختلف واحد اقتصادی به ترتیب تاریخ سررسید پرداخت در ترازنامه نوشته می شوند.
6- موازنه:
ترازنامه منطبق بر معادله حسابداری است. بنابراین همیشه بین جمع دارایی ها و جمع بدهی ها و سرمایه مالک توازن وجود دارد. نمونه ای از یک ترازنامه در شکل زیر توضیح داده شده است:
تعمیرگاه تلویزیون ماهر
ترازنامه به تاریخ 31/2/1371
داریی ها نقد و بانک 000/750
حساب های دریافتنی 000/250
ملزومات 000/500
اثاثه 000/000/3
آپارتمان 000/000/32
جمع دارایی ها 000/500/41
بدهی ها حساب های پرداختنی 000/500/1
وام پرداختنی 000/000/10
جمع بدهی ها 000/500/11
سرمایه
سرمایه آقای ماهر 000/000/30
جمع بدهی ها و سرمایه 000/500/41
پرسشها؟
1- بدهی را تعریف کنید؟
حقوق مالی اشخاص غیر از مالک نسبت به دارایی های یک واحد اقتصادی را بدهی گویند.
2- ترازنامه را تعریف کنید؟
صورتحسابی است که دارایی ها، بدهی ها و سرمایه مالک یک واحد اقتصادی را در یک تاریخ معین نشان میدهد.
3- سرمایه را تعریف کنید؟
حق یا ادعای مالی مالک یا مالکین، نسبت به دارایی های یک واحد اقتصادی را سرمایه گویند.
4- وجوهی که صاحب یک واحد اقتصادی به عنوان سرمایه به حساب جاری بانک واریز می کند ...
√ الف) دارایی ها را افزایش می دهد.
ب) بدهی ها را افزایش می دهد.
ج) دارایی ها را کاهش می دهد.
د) سرمایه را کاهش می دهد.